လြတ္လပ္ေသာ မဇၥ်ိမ

အိႏၵိယသည္ ခက္ခဲၾကမ္းတမ္းေသာ ရာသီဥတု၊ ေျခာက္ေသြ႕ေသာ ရာသီရွိေသာ္ျငားလဲ အီဂ်စ္၊ တရုတ္၊ မက္ဆုိပုိေတးမီးယားတုိ႕ႏွင့္တန္းတူ လူတုိ႕၏ ယဥ္ေက်းမႈျဖစ္ထြန္းရွင္ခဲ႕ရာ ၾကီးက်ယ္ေသာ ေနရာ တစ္ေန ရာျဖစ္ခဲ႕သည္။ အဓိကအားျဖင့္အိႏၵိယသည္ ဂဂၤါျမစ္၀ွမ္းေဒသတြင္ရွိခဲ႕သည္။ မဇၥ်ိမေဒသ အမည္ တြင္ေသာ ဆုိပါေဒသသည္ မ်ားစြာေသာ အိႏၵိယ၏ လူေနမႈစနစ္ၾကီးက်ယ္ေသာ အေတြးအေခၚမ်ား၊ ဆန္းသစ္ေသာ အေတြး အေခၚမ်ားေပၚထြက္ခဲ႕ရာေဒသၾကီးျဖစ္၏။

ျမတ္စြာဘုရားရွင္သည္ အိႏၵိယတြင္ေမြးဖြားခဲ႕သည္။ ဘုရားရွင္၏ သက္ေတာ္တစ္ေလွ်ာက္ လုံးကုိ ဆုိပါ ေဒသ ၾကီေတာမ်ားအတြင္း တရားဘာ၀နာရႈပြားရင္း၊ ၿမိဳ႕၊ ရြာ၊ နိဂုမ္းတုိ႕၌ တရားလွည့္လည္ ေဟာၾကား ျခင္းျဖင့္ ကုန္ ဆုံးေတာ္မူခဲ႕သည္။ အိႏၵိယသည္ စစ္မွန္ေသာ ေနရာ၊ ဤေနရာ သည္ပင္ အသင့္ေလွ်ာ္ဆုံးအျဖစ္ ျမတ္စြာဘုရာ ယူဆေတာ္မူခဲ႕သည္။ မဇၥ်ိမေဒသသည္ ပထမ ရာစုႏွစ္မ်ားဆီက ခက္ခဲၾကမ္းတမ္း ခဲ႕ေသာ္လည္း ေနာက္ပုိင္းတြင္ ျမတ္ဗုဒၶ၏ တရားေတာ္တုိ႕သည္ အိႏၵိယ တစ္၀ွမ္းလုံးႏွင့္ျပင္ပ အာရွေဒသမ်ားတုိင္ေအာင္ ပ်ံ႕ႏွံ႕သြားခဲ႕ျပီး ဗုဒၶဘာသာ၏ ဗဟုိခ်က္မျဖစ္ခဲ႕သည္။

ဗုဒၶဘာသာ၀င္တုိ႕သည္ အိႏၵိယကုိ မိမိတုိ႕ကုိးကြယ္အားထားရာ ဗုဒၶဘာသာ၏ေမြးရပ္ေျမအျဖစ္ အျမဲတမ္းမွတ္ယူခဲ႕ၾကပါသည္။

ဗုဒၶပိဋကတ္က်မ္းမ်ားတြင္ မဇၥ်ိမေဒသ၏ အက်ယ္အ၀န္းကုိ တိတိက်က်ဖြင့္ဆုိ ရွင္းျပထားသည္။ ၀ိနယပိဋကတြင္ မဇၥ်ိမေဒသ၏ အက်ယ္အ၀န္းကုိ ဤသုိ႕မွတ္သားရသည္။

အေရွ႕ဘက္အရပ္တြင္ ကဇဂၤလနိဂုမ္း၊ အေရွ႕ေတာင္ဘက္တြင္ သာလာ၀တီျမစ္၊ အေနာက္ေတာင္ဘက္တြင္ သတကႏၷိကၿမိဳ႕၊ အေနာက္အရပ္တြင္ ထူဏျဗဟၼဏရြာႏွင့္ ေျမာက္ဘက္ အရပ္တြင္  ဥသိရဒၶေတာင္တုိ႕ျဖစ္သည္၊

ယေန႕ေခတ္တြင္ထုိအပုိင္းအျခားတုိ႕ျဖင့္ မသတ္မွတ္ႏုိင္ေတာ့၊ အၾကမ္းဖ်င္းအားျဖင့္မဇၥ်ိမေဒသကုိ ဘီဟာနယ္၊ ဥတရာပရာေဒ႕ရွ္ႏွင့္ နီေပါႏုိင္ငံ၏ တရုိင္နယ္တုိ႕ဟုသတ္မွတ္နုိင္သည္။

ႏုိင္ငံေရးအေနအားျဖင့္ အိႏၵိယသည္ ျပည္နယ္မဟာဇနပဒၾကီး တစ္ဆယ့္ေျခာက္ခုတုိ႕ ျဖင့္ဖြဲ႕စည္း ထားသည္။ ဆုိမဟာဇနပဒၾကီးမ်ားတြင္ ျမတ္ဗုဒၶသည္တရားေဟာရင္း ဓမၼဒူတခရီးမ်ားကုိ လွည့္လည္ သြားလာ ေတာ္ မူခဲ႕ သည္။

ဆုိပါတစ္ဆယ့္ေျခာက္နယ္တြင္ မဂဓတုိင္းသည္ အေရးအပါဆုံးျဖစ္၏။ မဂဓတုိင္းကုိ ဗိမၺိသာ မင္းအုပ္  ခ်ဳပ္၏။ ျမတ္စြာဘုရားရွင္သက္ေတာ္ ေနာက္ပုိင္းကာလမ်ားတြင္ ဗိမၺိသာရမင္း၏ သားေတာ္ အဇာတသတ္မင္း က မဂဓ ကုိ မင္းလုပ္အုပ္ခ်ဳပ္ျပန္သည္။ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ ပရိနိဗၺာန္ျပဳျပီးေနာက္ႏွစ္ အတန္ၾကာတြင္ မဂဓတုိင္း၏ ၿမိဳ႕ေတာ္သည္ ရာဇဂဟမွ ပတၱနားသုိ႕ေျပာင္းလုိက္သည္။ ထုိ႕ေနာက္ႏုိင္ငံေရးခ်ဲ႕ထြင္မႈမ်ားကုိ လဲစတင္ လုပ္ ေဆာင္ခဲ႕သည္။

ဘီ စီ ၃ရာစုခန္႕တြင္ မဂဓတုိင္းသည္ ပါကစၥတန္ႏွင့္ အာဖဂန္နစၥတန္တုိ႕အပါအ၀င္ အိႏၵိယ တစ္တုိက္လုံးကုိ ေအာင္ျမင္စြာလႊမ္း မုိးအုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္ခဲ႕သည္။ မဂဓတုိင္း၏ အေရွ႕ဘက္တြင္ ဂဂၤါျမစ္ကမ္းက ေသးငယ္ေသာ အဂၤႏုိင္ငံရွိ၏။ ထုိနယ္ကုိလဲ ဗိမၺိသာရမင္း  လက္ထက္ကတည္းကပင္ မဂဓတုိင္းက သိမ္းပုိက္ျပီး ခ်ဳပ္ေနျပီျဖစ္၏။

အဂၤႏုိင္ငံငယ္ေလး၏ ၿမိဳ႕ေတာ္မွာ ကမၸါျဖစ္၏။ မဂဓတုိင္း အဓိကရန္ဖက္ႏုိင္ငံမွာ ႏုိင္ငံ၏ အေနာက္ေတာင္ဘက္က ေကာသလႏုိင္ငံျဖစ္၏။ ထုိေကာသလႏွင့္ မဂဓတုိ႕သည္ ဘုရားရွင္ လက္ထက္ေတာ္ ကပင္ စစ္ပြဲမ်ားစြာဆင္ႏႊဲတုိက္ခုိက္ခဲ႕ၾကသည္။

ျမတ္ဗုဒၶသည္ သူ၏ ေနာက္ပုိင္း ၀ါေတာ္ႏွစ္ဆယ္ကုိ ေကာသလတုိင္းတြင္ သီတင္းသုံးေတာ္မူခဲ႕သည္။ ေကသလတုိင္း၏ မင္းပေသနဒီမင္းသည္လည္း ဘုရားရွင္ အား အထူးၾကည္ညိဳေလးစားေသာ ဥပါသကာ တစ္ဦးျဖစ္ခဲ႕သည္။ မဂဓတုိင္း၏ အေနာက္ ဘက္တြင္ လူမ်ဳိးစုမ်ား သမဂၢဖြဲ႕ထားေသာ ၀ဇၹီတုိင္းရွိသည္။ အဓိကလူမ်ဳိးစုမ်ားမွာ လိစၧ၀ီမင္းႏွင့္ ၀ိေဒဟမင္း တုိ႕ျဖစ္သည္။ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ လက္ထက္ေတာ္က လိစၧ၀ီမင္းတုိ႕သည္ အဓိက လူမ်ဳိးစုၾကီးျဖစ္လာခဲ႕ျပီး သူတုိ႕ၿမိဳ႕ေတာ္ ေ၀သာလီမွာလဲ လူမ်ဳိးစုသမဂၢမ်ား၏ အုပ္ခ်ဳပ္ရာ မဟာၿမိဳ႕ေတာ္ၾကီး ျဖစ္ခဲ႕သည္။

ျမတ္စြာဘုရားရွင္ ေနာက္ဆုံးသက္ေတာ္ကာလမ်ားတြင္ မဂဓဘုရင္က၀ဇၹီတုိင္းကုိ သိမ္းပုိက္ရန္ အစီအစဥ္ မ်ားေရးဆြဲထားခဲ႕သည္။ ထုိႏုိင္ငံႏွစ္ခုျဖစ္ေသာ ေကာသလႏွင့္၀ဇၹီႏုိင္ငံ အၾကားတြင္ ျမတ္ဗုဒၶေမြးရပ္ေျမ သကၠတုိင္းရွိသည္။ သကၠတုိင္းသည္ လြတ္လပ္ေသာႏုိင္ငံျဖစ္လင့္ကစား သူတုိ႕ထက္သာလြန္ၾကီးမားေသာ အိမ္နီးခ်င္းႏုိင္ငံမ်ား၏ အုပ္ခ်ဳပ္ျခင္းခံရသည္မ်ားကုိ ပိဋကတ္စာေပမ်ားတြင္  ေလ့လာေတြ႕ရွိႏုိင္သည္။ သကၠတုိင္း သည္ေကာသလတုိင္း လက္ေအာက္ခံျဖစ္သည္။ သကၠတုိင္းသားတုိ႕သည္ ဘုရင္ေကာသလမင္း ကုိအေလး အျမတ္ျပဳရသည္။ ေကာသလမင္း၏ အမိန္႕ကုိလုိက္နာ က်င့္သုံးရသည္။ အခြန္ေတာ္ ဆက္ရာႏုိင္ငံၾကီး အျဖစ္ အေလးထား ဆက္ဆံရသည္။

ျမတ္စြာဘုရား ပရိနိဗၺာန္ျပဳေတာ္မူျပီးမၾကာမီပင္ သကၠတုိင္းသည္ ေကာသလမင္း၏ ရုတ္တရက္စစ္ပြဲ ဆင္းႏႊဲျပီးသိမ္းပုိင္ျခင္းခံရသည္။

ျမတ္စြာဘုရားရွင္သည္ အခါအားေလွ်ာ္စြာ ကာသီတုိင္းသုိ႕ၾကြေတာ္မူသည္။ ကာသီတုိင္းသည္ မဇၥ်ိမေဒသတြင္ ၾသဇာၾကီးမားခဲ႕ရုံမွ်မကေသး ႏုိင္ငံေရး အေနအားျဖင့္လဲအေရးပါအရာေရာက္သည္။ ကာသီတုိင္း၏ ၿမိဳ႕ေတာ္ ဗာရာဏသီသည္ ႏုိင္ငံေရး အေနအားျဖင့္ က်ဆုံးျခင္းမ်ားရွိခဲ႕ေသာ္လဲ ယေန႕ထက္တုိင္ေအာင္ပင္ ဘာသာ အယူ၀ါဒ ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ ကုန္သြယ္မႈတုိ႕၏ အေရးပါေနဆဲျဖစ္ေနသည္ ကုိေတြ႕နုိင္သည္။ ျမတ္ဗုဒၶသည္ ေတာ ထြက္ေတာ္မမူခင္ အေလာင္းေတာ္ဘ၀က ဗာရာဏသီမွတင္သြင္းေသာ ခ်ည္ထည္ႏွင့္ အေမႊးနံ႕သာ တုိ႕ကုိ သုံးေလ့ရွိသည္။ ယေန႕တုိင္ေအာင္လဲ ဗာရာဏသီသည္သူ၏ခန္႕ထည္ေသာ ထုတ္ကုန္မ်ားျဖစ္သည့္ ခ်ည္ထည္ႏွင့္ အေမႊးနံ႕သာ တုိ႕တြင္ ေက်ာ္ၾကားေနဆဲပင္ျဖစ္သည္။

ကာသီတုိင္းႏွင့္ ခပ္လွမ္းလွမ္း အေနာက္ဘက္ႏွင့္ ေကာသလတုိင္း၏ ေတာင္ဘက္တြင္ ဘုရားရွင္လက္ထက္ေတာ္ ကာလမ်ားဆီက ဥေဒနမင္း အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ ၀ံသတုိင္း ရွိသည္။ ေကာသမၺီၿမိဳ႕ေတာ္သည္ ယမုံနာျမစ္ကမ္းတြင္ တည္ရွိျပီး အခါအားေလွ်ာ္စြာ ဘုရား ရွင္ ၾကြေရာက္ေတာ္မူသည္။ ဗုဒၶဘာသာ၏ ထူးျခားျမင့္ျမတ္ေသာ ေနရာျဖစ္သည့္ အေလွ်ာက္ ဤမဇၥ်ိမေဒသသည္ ျမတ္ဗုဒၶႏွင့္ ပတ္သက္ ေသာေနရာျမတ္တုိ႕ကုိ ဖူးေျမာ္လုိၾကေသာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ သူေတာ္စင္တုိ႕အား လမ္းပန္းခက္ခဲျခင္း၊ အသက္ အႏၱရာယ္ေတြ႕ၾကံဳမႈမ်ား ရွိေပမယ့္ ဆြဲေဆာင္ေနဆဲပင္ရွိပါသည္။ 

မွတ္ခ်က္။ အိႏၵိယႏုိင္ငံလြပ္လပ္ေရးေန႕ကုိ ဂုဏ္ျပဳေရးသားပါသည္။